Książka „Zaburzenia snu w
codziennej praktyce” jest pierwszym w całości polskim opracowaniem problematyki
medycyny snu, czyli tej dziedziny medycyny, która zajmuje się diagnostyką i
leczeniem zaburzeń snu. W ciągu ostatnich lat ukazało się kilka bardzo
interesujących i godnych polecenia książek wybitnych polskich autorów na temat
wybranych jednostek chorobowych: bezsenności, zaburzeń oddychania podczas snu
czy zespołu niespokojnych nóg. Ponieważ od ponad 25 lat moim głównym
zainteresowaniem naukowym i klinicznym jest sen (badania nad snem i leczenie
zaburzeń snu), podjąłem próbę przygotowania poradnika, który – mam nadzieję – w
przystępny i prosty sposób przybliży Czytelnikom całokształt zagadnień z zakresu
medycyny snu.
Czy warto w ogóle zajmować się snem i zaburzeniami
snu?
Przesypiamy średnio 1/3 życia i z pewnością nie jest to czas zmarnowany.
Mało tego, sen odpowiedniej jakości jest niezbędny do normalnego funkcjonowania
w ciągu dnia. Zwierzęta eksperymentalne pozbawione snu umierają w ciągu kilku
tygodni. Pacjenci cierpiący na przewlekłą bezsenność oceniają jakość swojego
życia gorzej niż w jakiejkolwiek innej chorobie. Prawidłowy sen odpowiada za
regenerację fizyczną, psychiczną, utrwalanie pamięci i regulację wielu, a może
nawet wszystkich procesów fizjologicznych. Słowem, nie ma zdrowego człowieka i
zdrowego społeczeństwa bez zdrowego snu.
Zaburzenia snu są bardzo powszechne.
Z wiekiem ilość i jakość snu wyraźnie się zmniejsza. Wiąże się to zarówno z
fizjologicznymi procesami starzenia, jak i ze zmianą stylu życia. Krótkotrwałe
problemy ze snem, trwające 1 czy 2 noce, występują dość powszechnie. Są one
najczęściej następstwem zwiększonego napięcia, emocji, stresów, drobnych
dolegliwości (np. kataru lub bólu zęba) albo zmiany otoczenia (choćby w czasie
podróży). Gorzej jednak, jeżeli utrzymują się dłużej niż kilka nocy. Zaburzenia
snu zwykle sygnalizują różne inne dolegliwości psychiczne lub somatyczne, ale
mogą też stanowić chorobę samoistną. Polskie i światowe statystyki pokazują, że
od 30 do 50% osób skarży się na różne problemy ze snem. Konsekwencją tych
problemów są rozmaite choroby, problemy społeczne i ekonomiczne. Aby zadbać o
zdrowy sen, przede wszystkim trzeba mieć świadomość, jak ważny jest to problem,
a ponadto – wiedzę na temat snu i umiejętności rozpoznania i leczenia zaburzeń
snu. Właśnie to ważne zadanie – dbania o zdrowy sen pacjentów – przypada nam,
lekarzom. Szczególnie lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, którzy są najbliżej
pacjenta, znają go najlepiej i najczęściej mają z nim kontakt, mogą najwcześniej
rozpoznać problem i szybko udzielić pomocy.
Niestety medycynie snu na
uczelniach medycznych w Polsce poświęca się bardzo mało czasu (od 30 do 60 minut
na całe 6 lat studiów). Kierując się więc potrzebą uzupełnienia wiedzy na temat
zaburzeń snu, przelałem na karty tej książki osobiste doświadczenia kliniczne
zdobywane na co dzień w Poradni Zaburzeń Snu. Starałem się jak najbardziej
przybliżyć tematykę medycyny snu oraz przekazać skondensowaną wiedzę konieczną
do tego, by umieć udzielić „pierwszej pomocy” pacjentowi z zaburzeniami snu.
Książka ta składa się z kilku części: krótkiego wstępu opisującego historię
badań nad snem, opisu fizjologii snu, opisu klinicznego poszczególnych zaburzeń
snu, opisu mechanizmu patofizjologicznego oraz zasad leczenia.
Wierzę, że ta
pozycja okaże się przydatna w praktyce każdego lekarza, a szczególnie lekarzy
podstawowej opieki zdrowotnej. Być może będzie też cennym uzupełnieniem wiedzy
dla studentów zgłębiających dopiero arkana sztuki medycznej. Mam również
nadzieję, że przyniesie dużo osobistej przyjemności i satysfakcji każdej osobie,
która po nią sięgnie, i zachęci do pogłębiania wiedzy na temat snu. Będę bardzo
wdzięczny za wszelkie uwagi i rady, służę też swoją wiedzą i
doświadczeniem.
Autor
